Şeylerin Düzeni: Viva España!

(agos, derkenar, yedi temmuz ikibinoniki)

İki sene önce bu zamanlarda, İspanyol futbolcuların fotoğrafları, ‘Viva España’ sloganları, onlara hafif ayar veren “tamam Viva España ama, biraz da Visca Catalunya değil mi?” laflarıyla doluydu her yer. İspanya 2010 Dünya Kupası’nı kazanmış, finalde yendiği Hollanda’nın efsanesi Johann Cruyff “Ben Hollanda bayrağını değil, Hollanda futbolunu tutuyorum, onu da İspanya oynuyor” demişti. Cruyff’un tohumlarını 90’ların başında Barcelona’da attığı, bol pasa ve çok paylaşıma dayanan ‘total futbol’una çağ atlatan Guardiola Barcelona’sına dayanan İspanya, 2008’de de Avrupa Şampiyonu olmuştu ve tüm dünyada ‘iyilerin kazandığı’na dair yaygın bir kabul vardı. Söz meclisten dışarı, futbolla öyle pek alakası olmayan kimseler bile “güzel oyun” oynayan bu yakışıklı güruhu profil fotoğraflarına yakıştırmakta hiç zorlanmamıştı.

Yine aynı dönem geldi çattı. Euro 2012’yi de dominant bir oyunla kazanan İspanya, etrafı Viva España’larla süsletti; ancak bu kez İspanyollar ‘iyiliğin son kalesi’ imajlarını biraz olsun kaybettiler. İspanya birçok kişi tarafından ‘sıkıcı’ bir futbol oynamakla eleştiriliyor şimdi. Aslında total futbolun ütopik hedefi olan santrforsuz oyunu turnuvanın büyük bölümünde oynayan, topa inanılmaz yüzdeyle sahip olan ve devamlı pas yapan İspanya’nın, oyun anlayışını değiştirdiğini söylemek zor. Belki de İspanya’nın en sevildiği, ‘hücum’, ‘total’, ‘güzel’, ‘romantik’, vb. futbol arayan herkesin aşığı olduğu son yıllardaki futbolunu yeniden düşünmek gerekiyor. Daha önce“Barcelona’yı neden tutmamak?” diye bir yazı yazmayı önermiş ama bunda yeterince ısrarcı olamamış birisi olarak, bulduğum boş alanda biraz daha top çevirmek istiyorum.

Total futbol: Mutlak düzen

Barcelona’da Messi’nin mucizevi varlığıyla biraz saklı kalsa da, hem onlara hem de İspanya’ya ruhunu veren futbol anlayışı futbol romantiklerinin hayranlığını kazanırken bazı şeylerin atlandığını söyleyebilir miyiz? Örneğin Barcelona ve İspanya’yı anlatırken sık sık kullanılan “makine gibi işleyen bir düzen”, gerçekten bizim peşine düştüğümüz oyun olabilir mi? Bu turnuvada gördüğümüz, dişlilerin daha da mükemmel biçimde çalıştığı ve böylece hiçbir tesadüfe, hiçbir müdahaleye yer bırakmayan bir oyun değil miydi? Arsenal menajeri Arsene Wenger “İspanya kendi felsefesine ihanet etti, eskiden bu çok paslı oyunun hedefi gol atmaktı, artık gol yememek” diyor, haksız mı? Belki de öyle. Mükemmele ulaşan her makine gibi, İspanya da artık sadece ve sadece kendi varlığının devamını sağlayacak bir statükoyu sürdürecek etkinliğin peşinde. İspanya kendi felsefesine ihanet etmiyor, tam tersine, onu o kadar iyi uyguluyor ki, futboldan zevk almamızı sağlayan birçok hata unsuru, tesadüf, karşılaşmaların yarattığı bilinmez kayboluyor. İspanya’nın güzelliği, kendi kendinin laneti oluyor. Futbol romantiklerine, İspanya’nın topu paylaşmasının eşitlikçiliği bir teselli armağanı kalıyor.

Çimleri aşınan turnuva: Wimbledon

Neyse ki sporda sürprizin ve hikâyenin bitmediği mecralar pek çok. Teniste, örneğin, Roland Garros’un şampiyonları, erkeklerde dünyanın iki numarası Rafael Nadal ve kadınlarda dünyanın bir numarası Maria Sharapova, şu an devam etmekte olan Wimbledon’da erken turlarda elendiler. Bu yazı yayınlandıktan hemen sonra yeni şampiyonların belli olacağı dünyanın en eski tenis turnuvasında muhteşem bir mücadele yaşanıyor. Benim en heyecanla takip ettiğim hikâye Roger Federer’in, kariyerinin sonlarında, efsane olduğu kortta yeniden şampiyon ve dünyanın bir numarası olma çabası. Siz kendinize başka bir hikâye seçebilir, çimlerin 2 hafta sonunda ne kadarının sağlam kalabileceğini bile izleyebilirsiniz, bir makine onu da standartlaştırana kadar – dünyada İspanya’dan daha ilginç çok şey var.